Son yıllarda ışık ve elektro magnetik dalgalar kullanılarak deride görünen bir yara oluşturmadan tazelenme, sıkılaştırma ve canlı görünüm sağlanabilmektedir. Güzellik merkezimizde kullandığımız Fraxel cihazı ile derideki bir lekenin tedavisini sizlerle paylaşıyoruz.
https://youtu.be/HMBBZpGmehM
Yüz bölgesi güzellikte çok önemli bir katkı sağlar. Ama yaşlanmanın da en çabuk görüldüğü bölgedir. Yaşlanan yüzde öncelikle lekeler artar, özellikle ince kırışıklıklar artar, yüzün çeşitli bölgelerinde torbalanmalar olur ve yüzün dolgunluğu söner.
Yüzdeki yaşlılık bulgularının her birinin tedavisi farklıdır. Yüzdeki yumuşak doku boşalması yani sönmenin tedavisi yağ dolgusu ile, sarkmaların tedavisi ise germe ile yapılır.
Yüz gençleştirmede kırışıklık tedavisi özellikle önemli bir yer tutmaktadır. Yaşlılıkta görülen ince çizgiler ve kırışıklar ile lekelerin tedavisi farklı yöntemler ile yapılır. Yüz germe ve dolgular bu konuda kalıcı bir çözüm sunmakta zorlanır. Yüzdeki lekelerin ve ince çizgilerin tedavisinde en etkili yol yüz derisini soyma yani peeling işlemidir.
Peeling çok eski bir tedavi yöntemidir ve genellikle şu şekilde yapılır:
Peeling denilen bu işlem çok önceleri fenol (phenol) ve kroton yağı (croton oil) kullanılarak yapılırdı. Daha sonra TCA ve daha farklı asitler kullanılarak uygulandı. Bu maddeler derinin üst tabakalarını yakarak yok eder ve iyileşme sonrası çıkan yeni deri daha güzel görünür.
Lazer ışınlarının ısıtarak buharlaştırma etkisi deriyi soyma işleminde de kullanılmaktadır. Bu amaç için üretilmiş pek çok ticari cihaz bulunmaktadır. Farklı dalga boylarında lazer ışınları kullanarak deride bir yanık yarası oluşturulur. Yara iyileşmesi sonucu yeni deri oluşur.
Aslında en eski yöntemlerden biridir ve bu işlem için çeşitli cihazlar kullanılmıştır. Derinin üst tabakaları nalburlarda satılan zımpara kağıtları ile traşlanabildiği gibi kalın kristalli tuz veya tel bir fırça ile de mekanik olarak soyulabilir. Ama en rahat kullanılan cihazlar tırtıllı yüzeyleri olan ve motor ile hızla döndürülebilen küçük uçlu silindir veya koni şeklindeki uçlardır.
Derinin böyle motorla dönen taş veya tel fırçalar ile soyulmasına tıp dilinde dermabrazyon adı verilir. Deride üst tabakalarda bir yara oluşturduğu için ağrılı bir işlemdir ve anestezi (lokal veya genel) altında yapılması gerekir. Zımparalama işleminde ne kadar derinliğe gidileceği tamamen cerrahın kararına kalmıştır. Ancak yara derinliğinin gözle tesbiti yapan cerrahın deneyimine dayalı bir olaydır. Bunun hem iyi hem de sakıncalı tarafları vardır.
Cerrah deriyi soyarken insiyatif tamamen kendi elindedir. Gerekli bölgelerde derin, başka bölgelerde ise yüzeyel soyma yapabilir. İşlem sırasında hangi derinliğe indiğini anında görür ve bu nedenle sonradan beklenmeyen sonuçlar ile karşılaşma olasılığı azdır. Soyma sırasında derinin aşırı ısınıp ısınmadığını kontrol etme şansı vardır. İşlemi yaparken kanama ve görüntüden hangi bölgelerin sağlıklı, hangi bölgelerin sağlıksız olduğunu direk görerek anlayabilir ve derinliğini anında değiştirebilir.
Deneyimsiz ellerde farkına varmadan derin yaralar oluşturulabilir ve istenmeyen sorunlar çıkabilir
Kimyasal soyma (chemical peeling) en kolay uygulanan yöntemdir. Anestezi veya herhangi bir özel ortam (ameliyathane) gerektirmez. Ancak kimyasal maddenin yapacağı yanık miktarını doğru olarak kestirmek her zaman mümkün olmaz ve bazan istenmeyen sorunlar çıkabilir.
Lazer ile soyma (laser peeling) teorik olarak ince şekilde ayarlanabilen bir yöntemdir ancak teknolojiye çok bağımlıdır ve ayarlarda oluşabilecek herhangi bir elektronik bozukluk son derece ciddi sorunlar yaratabilir. Ayrıca lazer ışınlarının başka bölgelere yansıması özellikle gözlerde hasar yapar. Kullanılan cihazlar pahalıdır ve pek çoğunda yenilenmesi gereken tüketim malzemeleri kullanılır.
Mekanik zımpara (dermabrazyon) çok basit aletler ile yapılabilir ve bu nedenle masrafı çok azdır. Ancak ağrılı olduğundan anestezi altında yapılmalı ve deride gözle görünen bir yara oluştuğu için mutlaka ameliyathanede yapılmalıdır. Ayrıca oluşan yaranın iyileşme döneminde bir bakım uygulanması gerekir. Mekanik zımpara sonrası iyileşme işlemin derinliğine göre 4 ile 10 gün arasında görünür. Ancak yeni çıkan deri başlangıçta pembe renktedir ve kolay yaralanabilir. Normal renk ve sağlamlığına kavuşması birkaç ay alır. Bu süre içinde derinin özellikle güneş ışınlarından ve sürtünmelerden korunması gereklidir. Ancak iyileşme döneminde gözlenen bu durumlar diğer peeling yöntemleri için de geçerlidir.
Günümüzde yüz gençleştirme veya tazeleme işlemleri genel olarak ameliyatsız işlemlere kaymıştır. Bunun başlıca nedeni ameliyat ücretlerinin yüksek olması ve insanların iyileşme süresinde işlerine devam edememelerine bağlı maddi kayıplarıdır. Peeling dermabrazyon hariç genellikle ameliyatsız bir işlemdir (bazı lazer cihazları hariç) ve insanları ameliyat kadar korkutmamaktadır. Özellikle lazer teknolojisindeki ilerlemeler derinin yara almadan yenilenmesine olanak sağladığından çok ilgi çekmektedir. Ancak iyileşmede bir kural vardır. Derideki yaralanma ne kadar hafif ise ortaya çıkacak değişiklik de o kadar hafiftir yani etki az veya hiç yoktur. Buna karşılık yaralanma miktarı arttıkça sonuçta görülecek olan değişiklik de o kadar fazla olur. Estetik açıdan ortaya çıkacak değişikliğin olumlu yönde olması gerekmektedir. Aşırı yaralanma iz kalması gibi istenmeyen sonuçlar ortaya çıkartabilir. Yüzdeki soyma işleminin derinliğini ayarlayabilmek bir sanattır. Günümüzde uygulanan mikro deramabrazyon işlemleri hemen hemen hiç görünen bir yaralanma yapmamaktadır. Buna karşılık görünen yararları çok azdır ve fazla sayıda tekrar gerekmektedir. Bu da maliyeti arttırmaktadır.
Kliniğimizde her türlü peeling yöntemi mevcut olmasına karşın Prof. Dr. Ege Özgentaş elle zımparalama (dermabrazyon) yöntemini tercih etmektedir. Yukarıda anlatılan nedenlerle başarılı sonuçlar elde edilmekte ve diğer yöntemlere göre daha fazla hasta memnuniyeti görülmektedir.
Hafif yanıkların iyileşmesinden sonra özellikle yüz derisinin tazelenmiş görünmesi herkesin dikkatini çekmiştir. Deride yüzeyel yaralanma oluşturarak bazı iz ve kırışıklıkların giderilmesi fikri oldukça eskidir. Halk arasında derinin soyulması (peeling – piylink diye okunur) denilen bu işlem şu yöntemler ile yapılabilmektedir:
Bu işleme tıp dilinde “dermabrazyon” denilir. Dönen pütürlü silindirler veya tel fırçalar, zımpara kağıdı, kum ve hatta kristal tuz kullanarak yapılabilir.
Derinin yüzeyel kısımları dikkatli bir şekilde aşındırılır. Çok özel aletler ile yapılanlar (mikrodermabrazyon) dışında genellikle ağrılı ve kanamalı bir işlem olduğundan ameliyathanede yapılması gerekir. Ameliyat sonrası yüzde oluşan yaranın iyileşmesi 5 ile 10 gün arasında bir zaman alır. İyileşme sonrası ortaya çıkan yeni derinin birkaç ay güneş ışığından korunması gerekebilir. Bu işlem derideki ince çizgilerin ve sivilce bozukluklarının giderilmesinde etkilidir ancak sarkmış derinin toparlanmasında yarar sağlamaz.
Tababetteki adı “kimyasal peeling” dir. Bu amaçla kullanılan değişik maddelere göre işlemler isimlendirilir. Örneğin “fenol peeling” denilen yöntemde fenol ve kroton yağı isimli kimyasallar kullanılırken “TCA peeling” denilen yöntemde triklor asetik asit denilen bir kimyasal kullanılmaktadır. Kimyasal peeling anestezi ve ameliyathane gerektirmeden muayenehanelerde yapılabilen bir işlemdir. Derideki ince kırışıklık ve çizgilerde etkilidir. Ancak bir doktor tarafından yapılması ve izlenmesi gereklidir. Daha yavaş etki eden bu nedenle hastaların kendileri tarafından sürülebilen kimyasallar da mevcuttur. Bunların başında “AHA” denilen alfa hidroksi asit maddesi gelir. Güvenli olmalarına karşın etkileri haftalar sonra görülür ve diğer yöntemler kadar dramatik değildir.
Laser ışını odaklandığı yerde çok yüksek bir ısı oluşturarak burasını buharlaştır. Derinin dış yüzüne odaklandırılırsa deride soyulma oluşturur. Yarattıkları ısı, etki ettikleri alanın derinlik ve genişliği ayarlanabilir olduğundan kontrollu bir yaralanma gerçekleştiriler. Ancak işlem ağrılı olduğundan anestezi altında yapılmaları gerekir. İyileşme süresinde deride bir kabuk oluşur ve sosyal hayata geri dönüş birkaç hafta alabilir.